Autyzm a zespół Aspergera

Zespół Aspergera bywa często błędnie utożsamiany z autyzmem. Występuje znacznie częściej, jednak diagnozowany jest rzadko, a wspólne z autyzmem objawy, jak nieprawidłowa komunikacja ze światem zewnętrznym czy tendencja do powtarzania pewnych czynności, często powodują złą diagnozę. Do niedawna lekarze traktowali zespół Aspergera jako lekką odmianę autyzmu, choć różnice są dość znaczące. Przykładowo - autystyczne osoby charakteryzują się opóźnionym rozwojem mowy w okresie dziecięcym, podczas gdy dzieci z AS rozwijają się w tym zakresie prawidłowo, a jedynie mają problemy z werbalizowaniem uczuć. Ponadto osoby z zespołem Aspergera mogą w dzieciństwie przejawiać do pewnego stopnia chęć interakcji z innymi, zarówno dziećmi, jak i dorosłymi, jednak nie potrafią ich nawiązywać. W przeciwieństwie do autyzmu, zespół Aspergera nie wiąże się z opóźnieniami w rozwoju motorycznym i intelektualnym dziecka, jednak zaburzenia w sferze interakcji społecznych są takie same, jak w przypadku autyzmu. Objawy w zakresie poznawczym i społecznym stanowią więc cechy wspólne dla autyzmu i AS.

Zgodnie z kryteriami medycznymi DSM-IV objawy Zespołu Aspergera i autyzmu pokrywają się w pewnym stopniu i można wyróżnić następujące:

• problemy w zakresie interakcji społecznych, takie jak np. brak umiejętności pozawerbalnej komunikacji, np. za pomocą ekspresji mimicznej czy gestów;
• niepowodzenia w zakresie nawiązywania relacji z rówieśnikami;
• brak potrzeby dzielenia się z innymi osiągnięciami oraz wzajemnego uczestniczenia w zainteresowaniach;
• trudności w zakresie inicjowania lub podtrzymywania rozmowy;
• używanie i rozumienie języka wyłącznie w sposób dosłowny;
• rytualizacja zachowań, kompulsywne zachowania i gesty, powtarzalne manieryzmy ruchowe, jak np. trzepotanie rąk.

Szwedzki badacz Zespołu Aspergera - Christopher Gillberg, wyróżnił sześć kryteriów diagnostycznych, które umożliwiają wyodrębnienie AS na tle innych zespołów ze spektrum autyzmu.

1 Pierwsze kryterium obejmuje zaburzenia w zakresie sfery społecznej powiązane ze skrajną egocentrycznością, m.in. niezdolność i/lub brak chęci do interakcji z rówieśnikami czy niewłaściwe pod względem społecznym reakcje.

2 Drugie kryterium obejmuje ograniczone zainteresowania i zajęcia, głównie oparte na mechanicznym zapamiętywaniu niż rozumieniu oraz powtarzalności zachowań.

3 Z rytualizacją wiąże się trzecie kryterium, w ramach którego osoba z AS angażuje w rytuały siebie lub innych.

4 Czwarte kryterium obejmuje wszelkie osobliwości w zakresie mowy i języka, jak np. charakterystyka głosu, nadzwyczajna perfekcja w zakresie języka ekspresyjnego, a także zaburzenia w rozumieniu mowy związane z dosłownością. Osoby z AS mają poważne trudności w rozumieniu metafor oraz pojęć abstrakcyjnych.

5 Piąte kryterium zawiera problemy w zakresie niewerbalnej komunikacji (gestów, mowy ciała, ekspresji, spojrzenia itd.).

6 Ostatnie – szóste – niezdarność ruchów, która jednak nie musi występować u każdego Aspergerowca.

Na koniec warto zaznaczyć, że osoby z Aspergerem, podobnie jak osoby nie mające żadnych zaburzeń, mogą mieć różną osobowość, a więc mogą być zarówno bardziej skryte, nieśmiałe i wycofane, jak i ekstrawertyczne.